Professionele identiteit van bestuurders

Het sociaal werk staat volop in de schijnwerpers. De zorg en de jeugdzorg krijgen steeds meer belangstelling voor preventie en samenwerking met onze sector. Sociaal werk is de afgelopen jaren steeds verder geprofessionaliseerd. Maar hoe zit het met onze professionaliteit als bestuurders, directeuren en managers in het sociaal werk? 

De afgelopen weken had ik samen met andere bestuursleden van Verdiwel een aantal kennismakingsgesprekken met onder andere Sociaal Werk Nederland en de NVZD, de beroepsvereniging voor bestuurders in de zorg. Steeds kwam daarbij de professionele identiteit van de sociaal werkers aan de orde. Deze gesprekken triggerden mij om verder na te denken. Niet alleen over de professionele identiteit van de medewerkers in het veld, maar juist ook die van de bestuurders en directeuren binnen het sociaal werk.

Sociaal werk en welzijn zijn brede begrippen en volop in zwang in publicaties en discussies over preventie, het oplossen van problemen en over een toekomstig en betaalbaar sociaal bestel in Nederland. Vanuit alle hoeken uit de zorgwereld wordt ons werkterrein steeds meer omarmd. Zo noemen de zorgbestuurders in hun meerjarenplan een stevige samenwerking met het sociaal domein cruciaal. Ook vanuit de jeugdzorg wordt steeds nadrukkelijker gezocht naar preventieve oplossingen in het jeugdveld, in samenwerking met ons type organisaties. Niet voor niets werd sociaal werk tijdens de coronacrisis erkend als cruciaal beroep.

Het is duidelijk dat de verwachtingen bij zorg en jeugdzorg inzake de potenties van het sociaal werk hooggespannen zijn en dat er heel veel kansen liggen. Aansluitend bij deze hooggespannen verwachtingen stelde de Gezondheidsraad al in 2014 dat het sociaal werk sterk behoefte heeft aan verdere professionalisering met een volwaardig kennissysteem als fundament. Met stevige beroepsorganisaties en goede na- en bijscholing. De Gezondheidsraad adviseerde het instellen van een beroepsregister en een sterke link met opleidingen.

En er zijn de afgelopen jaren al heel wat lijnen in gang gezet om die professionalisering te verwezenlijken rond het vakmanschap van sociaal werkers. Ik noem er een paar. Er is een kwaliteitskeurmerk voor sociaal werk ontwikkeld. De mbo en hbo opleidingen social work worden steeds beter aangepast aan de nieuwe eisen van de praktijk en zijn heel populair onder nieuwe studenten. Leonie Sage, lector bij de Hogeschool Rotterdam, doet onderzoek naar de professionele identiteit van sociaal werkers. De Canon Sociaal Werk is aangepast. Ook het lectorenplatform “Sociaal Werk Doordacht” en de gelijknamige publicatie van Judith Metz draagt bij aan een verdere invulling van de kernwaarden en kernelementen van de vak-identiteit in onze sector.

Maar hoe staat het met het vakmanschap en de vak-identiteit van ons als bestuurders van organisaties voor sociaal werk? De grote maatschappelijke opgaven en verdere professionalisering van het sociaal werk vereisen immers eveneens een stevig leiderschap. Hebben we al een voldoende gedeeld beeld van de benodigde deskundigheid en kwaliteit van de bestuurder? En op welke wijze zorgen we ervoor dat we voldoende professioneel toegerust raken?